#Kalendarium Przemysłowe: 90 lat temu powstała magistrala węglowa

Magistrala węglowa była jedną z największych i najnowocześniejszych inwestycji międzywojennej Polski. Dzisiaj obchodzimy dziewięćdziesiątą rocznicę uruchomienia przełomowego projektu. Dlaczego zdecydowano się na rozpoczęcie budowy infrastruktury łączącej Gdynię z Katowicami? W jakich warunkach powstawało to połączenie?

Odrodzona po 123 latach zaborów Rzeczpospolita Polska znajdowała się w trudnej sytuacji. Chodzi nie tylko o napięte relacje z sąsiadami, ale także konieczność scalenia różnych pozaborczych mechanizmów. W Polsce obowiązywało kilka systemów walutowych, funkcjonowały także różne systemy prawne. Trzeba było to wszystko ujednolicić. Podobnie rzecz wyglądała z szlakami kolejowymi.

Sieć kolejowa, którą Polska przejęła po zaborcach była rozwinięta nierównomiernie. O ile w zaborze pruskim stan infrastruktury można było uznać za zadowalający, to o wiele gorszą sytuację zastano w dawnej Galicji i zaborze rosyjskim.

Ogromne wyzwanie

Most w ciągu magistrali węglowej w Bydgoszczy

Jednym z największych wyzwań, przed którym stało polskie państwo stanowiło połączenie Górnego Śląska i Pomorza Gdańskiego. Dzięki takiej infrastrukturze można byłoby eksportować węgiel, a także inne towary. Ze względu na nieprzychylne stanowisko Wolnego Miasta Gdańska trasa miała prowadzić do tworzonego portu w Gdyni.

Realizacja projektu przebiegała odcinkami. W czasie prac napotykano na różnego typu problemy. Robotnicy musieli poradzić sobie z budową infrastruktury na nie najlepiej ukształtowanym terenie (np. na Pojezierzu Kaszubskim). Natomiast bolączkę polityków stanowił deficyt funduszy na dokończenie inwestycji. W związku z ogólnoświatowym kryzysem zaczęło brakować środków na finalizację budowy magistrali. Ostatecznie polska strona doszła do porozumienia z Francuzami, którzy w zamian za współpracę gospodarczą wsparli ten projekt finansowo.

Znaczenie magistrali

1 marca 1933 r. na stacji Zduńska Wola Karsznice doszło do uroczystego otarcia magistrali. W inauguracji inwestycji, która łączyła Górny Śląsk z bałtyckim portem wziął udział minister komunikacji Michał Butkiewicz. Długość magistrali Katowice-Gdynia wynosiła 552 kilometry.

Doprowadzenie inwestycji do końca oznaczało szereg korzyści. Przede wszystkim ożywił się polski handel zagraniczny, znacznie poprawiły się statystyki eksportu węgla, ale także wzrósł przewóz innych surowców i półfabrykatów. Warto jednak dodać, że budowa magistrali okazała się nie tylko korzystna dla Polski, ale także dla sąsiadów – Czechosłowacji i Węgier.

Magistrala miała również znaczenie militarne oraz polityczne. Trasa między Katowicami a Gdynią umożliwiała szybką reakcję na dwóch zagrożonych odcinkach zachodniej granicy. Ponadto dzięki połączeniu z południa na północ polski transport uniezależnił się od Niemiec.

—

W pewien sposób przedwojenna magistrala jest wykorzystywana do dzisiaj. Obecnie pokrywa się z dwoma liniami kolejowymi: Chorzów -Tczew oraz Nowa Wieś Wielka-Gdynia .