#KalendariumPrzemysłowe: Kiedy rozpoczęła się działalność polskiego przemysłu lotniczego?

Dokładnie 95 lat temu powstały Państwowe Zakłady Lotnicze. To przedsiębiorstwo, które posiada w swoim portfolio wiele utworzonych polskich konstrukcji. Czy 21 grudnia 1927 r. to początek polskiej produkcji lotniczej?

Lotnisko mokotowskie (1937). Fot. Wikipedia, domena publiczna

Moment uruchomienia polskiego przemysłu lotniczego miał miejsce znacznie wcześniej. Bowiem już w listopadzie 1918 r., kilkanaście dni po odzyskaniu niepodległości, powstały Centralne Warsztaty Lotnicze. Mieściły się one na Lotnisku Mokotowskim przy ul. Puławskiej 2a.

W początkowym okresie swojej działalności zajmowano się głównie remontami samolotów oraz silników. Dopiero w kolejnych latach zaczęto tworzyć konstrukcje. Początkowo głównie na zagranicznych licencjach, w ten sposób w CWL wyprodukowano SPAD 61 oraz Hanriot H-28, oba na licencji francuskiej.

Jednak wciągu kolejnych lat udało się wyprodukować całkowicie polską konstrukcję. D-1 Cykacz – taką nazwę nosił samolot dwupłatowy, jednomiejscowy zaprojektowany przez Jerzego Dąbrowskiego i wyprodukowany w CWL. W kolejnych latach zaczęły powstawać kolejne konstrukcje.

Powstanie PZL

Polski lekki bombowiec PZL Karaś. Samolot był produkowany w PZL. Fot. Wikiepdia, domena publiczna

21 grudnia 1927 r. Rada Ministrów wydała rozporządzenie o przekształceniu Centralnych Warsztatów Lotniczych w Państwowe Zakłady Lotnicze. To była akcja związana z reorganizacją zarządzania przemysłem zbrojeniowym. W ten sposób powstała także Państwowa Fabryka Broni w Radomiu czy Państwowa Fabryka Amunicji w Skarżysku.

Od samego początku w fabrykach PZL tworzono konstrukcje bojowe.  Podjęto decyzję o zbudowaniu prototypów m.in. samolotów myśliwskich czy bombowych.

Specjalistyczny portal SamolotyPolskie.pl tak opisuje prace nad utworzeniem polskich myśliwców:  – Samolot myśliwski PZL P-1, oblatany we wrześniu 1929 r., miał oryginalny mewi płat, zwany za granicą płatem polskim. Konstrukcja Zygmunta Puławskiego wzbudziła zainteresowanie w całym świecie i rozsławiła wytwórnię PZL. Puławski chciał w swych samolotach stosować silniki rzędowe o układzie V, ze względu na ich mniejszy przekrój czołowy, a w związku z tym lepszą widoczność z kabiny i lepsze kształty aerodynamiczne kadłuba. Wyrazem tej koncepcji był PZL P-1 oraz jego rozwiniecie PZL P-8 (z 1931 r.) – czytamy na łamach portalu SamolotyPolskie.pl

Nie tylko stolica

Choć główna siedziba PZL mieściła się w Warszawie, to jeszcze przed wybuchem II wojny światowej udało się utworzyć fabryki lotnicze PZL w Mielcu oraz Rzeszowie.

Co ciekawe nadal istnieją firmy, które posługują się skrótem PZL. W Mielcu funkcjonuje spółka Polskie Zakłady Lotnicze (firma zależna od amerykańskiego Lockheed Martin Helicopter Company), gdzie konstruowane są m.in. samoloty pasażerskie i transportowe. Mielecka fabryka dostarcza także podzespoły do myśliwców F-16.

Z kolei w  Kaliszu nadal działa Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego „PZL-Kalisz”, gdzie produkowane są silniki lotnicze.

—

Jeśli jesteście ciekawi, w jaki sposób obecnie odbywa się produkcja samolotowych części, to zapraszamy Was na wycieczkę po zakładach WSK. U góry strony zobaczycie odcinek programu „Fabryki w Polsce”, który nagraliśmy w różnych działach fabryki części lotniczych.